Kategori: Makaleler

Sadaka kurbanın etini kimler yiyemez? Tarihsel köken, güncel tartışmalar ve pratik ölçüler “Sadaka kurbanı” ifadesi halk arasında çoğu zaman nafile (tatavvu) kurban ya da adak (nezr) kurbanı için kullanılır. Hâlbuki etten kimlerin yeyip yemeyeceği kurbanın türüne göre değişir. Bu yazı, kavramları berraklaştırarak “kimler yiyemez?” sorusunu tarihî arka planı ve çağdaş ilmî tartışmalarla ele alır. Kavramları netleştirelim: Hangi kurbanlardan söz ediyoruz? Nafile/sadaka niyetiyle kesilen kurban: Bayram günleri dışında da Allah rızası için kesilip paylaşılabilen kurbanlardır. Sahibi ve ailesi yiyebilir, kalanını ihtiyaç sahiplerine dağıtır. Üçte bir paylaşım sünneti bu bağlamda gündeme gelir. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Adak (nezr) kurbanı: Bir adağa bağlanmış kurban. Eti, adağı…

Toplumsal Bakışın Gölgesinde: Pterjium Ne Zaman Ameliyat Edilmeli? Toplumsal yapıların insan bedenindeki yansımalarını inceleyen bir araştırmacı olarak, sık sık şu soruyla karşılaşırım: “Beden sadece biyolojik bir alan mıdır, yoksa toplumsal deneyimlerin sahnesi mi?” Göz yüzeyinde beliren, halk arasında “gözde et parçası” olarak bilinen pterjium bu soruya çarpıcı bir örnektir. Tıbbi olarak korneaya doğru uzanan zar benzeri bir doku fazlalığıdır; ancak onun hikâyesi sadece tıp kitaplarında değil, aynı zamanda toplumun görünürlük, estetik, işlevsellik ve cinsiyetle ilgili normlarında da yazılıdır. Pterjium’un ne zaman ameliyat edilmesi gerektiği sorusu, aslında insanın bedeniyle ve toplumla kurduğu ilişkiyi ne zaman “müdahale edilmesi gereken” bir noktaya taşıdığını…

Bir Antropoloğun Merceğinden: Proximity Anahtarlık Nedir? Bir kültür araştırmacısı olarak yola çıktığınızda, her nesnenin, her davranışın ve her teknolojinin ardında bir hikâye olduğunu fark edersiniz. Proximity anahtarlık, ilk bakışta sadece bir güvenlik aracı, bir erişim kartı gibi görünür. Fakat antropolojik açıdan bakıldığında, bu küçük cihaz modern toplumun ritüellerini, aidiyet duygusunu ve görünmeyen sosyal sınırlarını yansıtan güçlü bir semboldür. Teknolojinin Ritüelleri: Günlük Yaşamın Sessiz Kodları Her toplumun gündelik yaşamında, üyeleri arasında görünmez ama güçlü bağlar oluşturan ritüeller vardır. Geleneksel kültürlerde bu bağlar dini törenler, topluluk yemekleri ya da selamlaşma biçimleriyle kurulurdu. Modern toplumda ise teknolojik ritüeller ön plana çıkar. Ofise girişte…

Herkesin içinde söylemek isteyip de diline dolanmış kelimeler vardır. Kimi zaman bir pişmanlık, kimi zaman bir korku… Bazense sadece sessizlik. Bugün sizlerle tam da bu sessizliğin içinde yankılanan bir hikâyeyi paylaşmak istiyorum. Belki siz de bir zamanlar “ağzınızdan çıt çıkmayan” bir anı yaşamışsınızdır… Ağzından Çıt Çıkmamak Deyim mi? Sessizliğin Anlattıkları “Ağzından çıt çıkmamak” deyimi, bir kişinin tamamen sessiz kalması, hiçbir şey söylememesi anlamına gelir. Ancak bu deyim sadece kelimelerin eksikliğini değil; bazen duyguların ağırlığını, söylenemeyenlerin yükünü ve kelimelerle taşınamayacak kadar derin hisleri de taşır. Bu deyimi daha iyi anlamak için sizi küçük bir kasabaya, iki farklı insanın yollarının kesiştiği bir…

Hantallaşmak Ne Demek? Geleceğin Hız Çağında Ağırlıklarımızı Konuşalım Bazen kendi hayatıma bakıyorum ve diyorum ki: “Acaba hantallaşmak sadece bedensel bir yavaşlık mı, yoksa ruhsal bir durgunluk mu?” Bu yazıda birlikte düşüneceğiz. Çünkü “hantallaşmak” kelimesi yalnızca fiziksel bir eylemi değil, çağın ritmine ayak uyduramayan her yapının, her fikrin, her sistemin sessiz çöküşünü anlatıyor. Gelin, hem bugünü hem geleceği konuşalım — biraz stratejiyle, biraz duyguyla, bolca beyin fırtınasıyla. Hantallaşmak: Bir Tanımın Ötesinde, Bir Dönüşüm Alarmı Kelime anlamıyla “hantallaşmak”, çevikliğini, esnekliğini, hızını kaybetmek demektir. Ama çağımızda bu kelime, bireylerden şirketlere, teknolojiden topluma kadar geniş bir metafor haline geldi. Artık “hantallaşmak” dediğimizde, sadece vücudun…

Merhaba sevgili okur, bazı konular vardır ki tek bir bakış açısıyla değerlendirmek yeterli olmaz. “Havale nöbeti nedir?” sorusu da bunlardan biri. Bu yazıda sana sadece tıbbi tanımları aktarmak değil, farklı yaklaşımları karşılaştırarak düşünmeye davet etmek istiyorum. Çünkü her birey, yaşadığı deneyimlere ve dünyaya bakışına göre bu tür konulara farklı anlamlar yükler. Kimimiz verilerle düşünür, istatistiklere güveniriz. Kimimiz ise olayların kalplere, ailelere ve toplumlara nasıl dokunduğunu sorgularız. Bu yüzden gel, havale nöbeti konusuna hem objektif hem de duygusal pencerelerden birlikte bakalım. Havale Nöbeti Nedir? Tıbbi açıdan bakıldığında havale nöbeti, beyindeki elektriksel aktivitenin aniden artması sonucu kaslarda kontrolsüz kasılmaların ve bilinç kaybının…

Hamsi Hangi Ülkeye Aittir? Sınır Tanımayan Bir Lezzetin Haritası Şunu kabul edelim: Hamsi masaya geldi mi, sohbetin yönü değişir. Bir tabak hamsi tava; anıları, şakaları, kıyıdan yükselen dalga sesini çağırır. İşte bu yazıyı da o coşkun duyguyla, “hamsi kime ait?” sorusunu sadece damakta değil, dünyayı dolaşan bir merakla cevaplamak için yazıyorum. Çünkü bazı tatlar, pasaport taşımaz; sadece rotalar çizer. Hızlı cevap: Hamsi tek bir ülkeye ait değil; göç eden, sınır tanımayan bir ortak miras. “Hamsi Hangi Ülkeye Aittir?” Sorunun Kısa, Dürüst Cevabı Hamsi, biyolojik olarak Engraulis cinsine ait küçük, yağlı ve göçmen bir balık; Karadeniz’den Akdeniz’e, Atlas Okyanusu’ndan Pasifik’e uzanan…

Giriş: Öğrenmenin Dönüştürücü Gücü ve İçsel Merakın Ateşi Bir eğitimci olarak, her yeni bilgi kıvılcımı insan ruhunda bir pencere açar. O pencereyi aralamak için sorular sorarız, dünyayı yeniden yorumlar, kendimizi yeniden keşfederiz. Öğrenme, salt bilgi birikimi değil; düşünme biçimimizi, değerlerimizi, dünyaya bakışımızı dönüştürme fırsatıdır. İşte bu bakışla bugün üzerinde duracağımız soru: Ferhat Göçer doktorluğa devam ediyor mu? Bu soru sadece bir magazin merakı değil; öğrenmenin sınırlarını ve kimlik dönüşümlerini anlamak için kapı aralayan bir fırsattır. — Ferhat Göçer ve Tıpla İlişkisi: Temel Bilgiler Ferhat Göçer, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olmuş, uzun yıllar hekimlik yapmış bir isimdir. [1] Özellikle genel…

Eski Dilde Gök Ne Demek? Edebiyatın Diliyle Anlamın Katmanlarına Yolculuk Bir edebiyatçı için kelimeler, yalnızca iletişim araçları değil, zamanın yankılarıdır. Her kelime, yüzyıllar boyunca taşınan bir hafıza, bir duygu tortusu taşır. “Gök” kelimesi de bunlardan biridir. Bugün baktığımızda sadece “sema” ya da “hava” olarak tanımladığımız bu sözcük, eski dilde çok daha derin, çok daha katmanlı bir anlam evrenine sahiptir. Gök, bir semboldür; hem yukarıyı hem yüceliği hem de bilinmezliği temsil eder. Bu yazıda, “gök”ün eski dildeki anlamını edebi bir perspektifle inceleyecek, kelimenin hikâyesinin peşine düşeceğiz. “Gök”ün Eski Dildeki Kökleri: Yücelik, Kader ve İlahi Denge Eski Türkçede “kök” biçiminde kullanılan bu…

Boyunduruk Ne Demek? 4. Sınıf Seviyesinden Geleceğe Uzanan Bir Düşünce Bir kelimeyi öğrenmek, bazen sadece sözlükteki anlamını bilmekle kalmaz; o kelimenin arkasındaki tarihi, duyguyu ve hatta geleceğe dair yansımalarını da anlamamızı sağlar. “Boyunduruk” kelimesi de tam olarak böyle bir kelimedir. 4. sınıf seviyesinde, çocuklar bu kelimeyle tanıştığında genellikle onun sadece bir “alet” olduğunu öğrenirler. Ama biz yetişkinler için, bu kelimenin çağrıştırdığı çok daha derin bir anlam var. Peki, “boyunduruk” sadece geçmişin bir izi mi, yoksa geleceğin özgürlük anlayışını şekillendirecek bir fikir mi? Gelin birlikte düşünelim: Bugün çocuklara “boyunduruk” kelimesini öğretirken aslında onlara hangi geleceği öğretiyoruz? Boyunduruk Ne Anlama Gelir? Basit…